
अत्याधिक गर्मीले हामीले सास्ती खेप्नु परेको छ । बिहान ९–१० बजेपछि बाहिर निस्कन गाह्रो हुन्छ । मुटु रोगको जोखिममा रहेका मानिसहरुका लागि यो मौसम समस्या बन्न सक्छ । हो, गर्मीको समयमा शरीरमा देखिने लक्षणहरूलाई गर्मी वा गर्मीको प्रभाव ठानेर धेरै पटक मानिसहरूले बेवास्ता गर्छन्। तर कहिलेकाहीँ यो हृदयघातको लक्षण पनि हुन सक्छ। धेरै कारणहरूले गर्मीमा हृदयघातको जोखिम बढाउँछन्। गर्मीमा हृदयाघातको जोखिम किन बढ्छ चिकित्सकबाट थाहा पाउनुहोस्। यसका कारणहरू के के हुन् र यसबाट कसरी बच्ने ?
भारतका शारदा अस्पतालका इन्टरनल मेडिसिन विभागका प्राध्यापक डा भूमेश त्यागी जाडोमा हृदयाघातको जोखिम बढी हुने बताउँछन् । तर, हृदयघात वा मुटुसँग सम्बन्धित अन्य रोग जुनसुकै मौसममा पनि लाग्न सक्छ । गर्मी मौसममा हृदयाघात र हृदयघातको घटना पनि उल्लेखनीय रूपमा बढ्छ। यसका मुख्य कारणहरू गर्मी तनाव, निर्जलीकरण, इलेक्ट्रोलाइट असंतुलन, अत्यधिक र उच्च तीव्रताको शारीरिक गतिविधि, अत्यधिक शारीरिक श्रम र रक्तचापमा परिवर्तनहरू हुन्।
गर्मी तनाव – गर्मीका कारण पनि तनाव बढ्छ । शरीरले आन्तरिक तापक्रम नियन्त्रण गर्न नसक्दा तनाव बढ्न थाल्छ । हावाको तापक्रमसँगै तपाईको काम, कम लुगा र अत्यधिक गर्मी पनि यसका कारण हुन् । कामको कपडा जस्ता कारकहरूले गर्मी तनाव निम्त्याउन सक्छ।
डिहाइड्रेसन – जब तपाईं शारीरिक गतिविधि गर्नुहुन्छ वा शरीरको तापक्रम सन्तुलन गर्न धेरै पसिना आउँछ, शरीरमा पानीको कमी हुन्छ। डिहाइड्रेसनका कारण पनि मुटुको धड्कन बढ्छ, जसले शरीर र मुटुमा बढी दबाब दिन्छ।
अत्यधिक शारीरिक क्रियाकलाप- गर्मीमा अत्यधिक शारीरिक क्रियाकलापले पनि समस्या निम्त्याउन सक्छ। गर्मीमा, कसरतको लागि चिसो समय छनोट गर्नुहोस्, अर्थात्, तपाईंले बिहान सबेरै वा बेलुका शारीरिक क्रियाकलाप गर्नुपर्छ। खुला वातावरणमा कसरत गर्नुको सट्टा एसी वा चिसो, हावा आवतजावत गर्ने ठाउँमा कसरत गर्नुहोस्। बारम्बार पानी पिउनुहोस् र उच्च तीव्रता व्यायाम नगर्नुहोस्।
रक्तचापलाई नियन्त्रणमा राख्नुहोस्- गर्मीका कारण पनि रक्तचापमा परिवर्तन हुन्छ । विशेषगरी गर्मीमा रक्तचापको निगरानी गरिराख्नुहोस्। यदि तपाईलाई अलिकति पनि माथि र तल महसुस भयो भने, तुरुन्तै डाक्टरसँग परामर्श लिनुहोस्। शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्ने प्रयास गर्नुहोस् र प्रशस्त पानी पिउनुहोस्। शरीर चिसो रह्यो भने रक्तचाप नियन्त्रणमा रहन्छ ।